Na temat korporacyjnych umów PPA w Polsce, barierach w jego rozwoju i możliwości korzystania z tego instrumentu przez mniejszych odbiorców energii rozmawiamy z Szymonem Kowalskim, wiceprezesem zarządu Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW).
Rynek korporacyjnych umów PPA (cPPA) rozwija się w Polsce od 2018 r. Czy umów tych systematycznie przybywa czy któryś rok był wyjątkowy pod względem liczby umów lub wolumenu zakontraktowanej energii?
PowerOn: Rynek umów cPPA systematycznie rośnie z roku na rok. Trudno wskazać, że jakiś rok odznaczał się od poprzedniego. Faktycznie wyjątkowy in minus był rok 2022, kiedy liczba tych kontraktów delikatnie spadła. Było to spowodowane wyjątkową, jak wiemy, sytuacją na rynku i zawieranie wielu długoterminowych kontraktów zostało wstrzymane. Do tego zostały wprowadzone nieprzemyślane regulacje, które traktowały tego typu umowy w sposób dyskryminujący. Niemniej jednak umów przybywa i zakładamy, że będzie ich coraz więcej, ponieważ rynek się do nich przyzwyczaja, a strony tych kontraktów dostrzegają ich zalety i korzyści z nich płynące.
Umowy cPPA w praktyce
Ile takich umów w Polsce zostało podpisanych i jaką ilość energii objęły?
I to jest bardzo podchwytliwe pytanie. Zgodnie z przygotowanym przez nas raportem do końca trzeciego kwartału 2023 tych umów było w sumie podpisanych około 64, licząc od mniej więcej roku 2018 – na szacowaną moc około 1000 MW. Niemniej jednak trzeba mieć na uwadze, że część z tego typu kontraktów nie została upubliczniona z uwagi na brak chęci ich ogłaszania przez strony. Dlatego w praktyce może ich być więcej.
Na ile lat przedsiębiorcy najczęściej zawierają takie umowy i z czego to wynika?
Obecnie jest to między 8 a 12 lat, ze średnią na poziomie około 10 lat. Wynika to z kilku czynników, tj. wymogów bankowalności projektów OZE (cechują się one dosyć długą stopą zwrotu) oraz chęci zabezpieczenia przez odbiorców ceny energii w jak najdłuższym terminie. Przy czym wydaje się, że ten pierwszy powód jest jednak decydujący.
Czy rosnące ceny energii wpłynęły na wzrost popularności umów cPPA?
Zdecydowanie wpłynęły. Im wyższa cena energii na rynku, tym większe zainteresowanie tymi kontraktami, ponieważ cena oferowana w tych kontraktach jest zazwyczaj niższa od cen rynkowych. Obecnie OZE to najtańsze źródła energii. Mogą zaoferować energię najtaniej na rynku.
Dzisiaj najczęściej interesują się tymi kontraktami duże korporacje, stąd nazwa Corporate Power Purachase Agreement. Niemniej jednak obserwujemy zainteresowanie coraz mniejszych przedsiębiorstw.
W jaki sposób w praktyce strony kontraktów cPPA nawzajem się odnajdują? Czy to producenci energii promują swoje oferty czy przedsiębiorcy szukają potencjalnych dostawców?
Odbywa się to w najróżniejszy sposób. Często odbiorcy z wytwórcami poznają się przy takich okazjach jak organizowana przez RE-Source Poland Hub coroczna konferencja, gdzie organizowane są sesje B2B, w ramach których odbiorca ma szanse porozmawiać z wytwórcą. Taka konferencja odbędzie się w tym roku w kwietniu w Katowicach. Ponadto strony często korzystają z firm doradczych, które łączą te podmioty i pomagają im wypracować optymalne dla stron rozwiązania. Jeszcze inny popularny sposób to zwyczajny przetarg na zakup/sprzedaż zielonej energii.
Bezpieczeństwo umów PPA
Jakie warunki powinni spełniać wytwórcy i odbiorcy, aby takie umowy były bezpieczne? Jakie zapisy powinny zawsze się znaleźć w takich umowach?
Przede wszystkim odbiorca i wytwórca powinni być bankowalni, tzn. powinni mieć status finansowy gwarantujący, że będą w stanie spełnić swoje zobowiązania wobec drugiej strony w okresie obowiązywania kontraktu, który – jak wiemy – jest kontraktem wieloletnim. Co do warunków umownych to jest ich szereg i nie sposób ich wszystkich wymienić. Dzisiaj nie mamy jednego standardu umowy, jest ona najczęściej szyta na miarę w zależności od potrzeb stron. Liczymy, że w najbliższym czasie w miarę rosnącej liczby kontraktów takie standardy rynkowe się pojawią. Natomiast co do kluczowych zapisów to na pewno minimalnie powinny znaleźć się w umowie zapisy regulujące długość kontraktu, cenę oraz sposób rozliczenia, a w przypadku kontraktów wirtualnych także odniesienie się do ceny rozliczenia kontraktu.
Czy zdarza się rozwiązywanie umów cPPA w trakcie trwania kontraktu? Co może być tego przyczyną?
Obecnie nie mam wiedzy na temat kontraktów, które rozwiązano. Na pewno pojawiły się problemy w ich realizacji w przypadku umów tzw. wirtualnych i były one związane z wprowadzeniem nieprzemyślanej regulacji dotyczącej cen energii elektrycznej, czyli słynnej ustawy cenowej z października 2022 r. Sytuacja ta pokazuje, że co do zasady umowy te są dobrze „uszyte” i odpowiadają potrzebom stron, a problemy pojawiają się, gdy następuje nadmierna ingerencja regulatora. Nie chodzi tu o to, że ustawa cenowa była zła, ale część jej zapisów była zdecydowanie nieprzemyślana.
